The Polish National Catholic Church

En kort presentasjon av opprinnelsen og utviklingen frem til idag

For å forstå PNCCs egenart som kirkesamfunn kan man passende anlegge fire perspektiver: Kirkens tilkomst, medlemskapet i Utrecht-unionen, læresamtalene med de kanoniske ortodokse kirkene og dialogen med Rom.

Oppbruddet

I annen halvdel av det 19. århundre emigrerte tusenvis av polske gruvearbeidere til USA, hvor de stiftet egne menigheter slik tyske, franske, italienske og andre immigranter hadde gjort før dem. Det romersk-katolske hierarkiet i USA ønsket imidlertid å oppløse de etniske menighetene og innføre engelsk som felles språk. Dette forsett fikk mer enn språklige følger for polakkene. Endringene av menighetenes status førte til at… les mer.

Om kyrkjeleg tradisjon

Knut Lid spør meg i DagenMagazinet for 3. februar om det er rett «at kirkelig tradisjon, etter at det budskap som Gud meddelte oss gjennom Bibelens åpenbaring ble avsluttet, skal tillegges noen vekt». Han ser ut til å meine at berre når det ligg føre direkte skriftsitat, kan ei lære avgjerast. Og han er uroa over at eg vektlegg avgjerder gjorde av ekumeniske konsil, m.a. i spørsmålet om Guds Mor Maria.

Eg er redd Knut Lid fort vert utan ammunisjon i kampen for den rette læra om han vil absoluttere skriftsitat som einaste brukbare. Til tider har det oppstått stor usemje om den rette skrifttolkinga. Dessutan skifter kyrkjer og kristne organisasjonar også standpunkt fordi dei vel å lese Skrifta på ein ny måte. I artikkelen min nemnde eg at t.d. Skulelaget og Indremisjonen nyleg har godteke kvinnelege prestar med ei slik grunngjeving.

Difor treng ein å vite kven ein er i selskap med når ein les Bibelen. Kyrkjesamfunn med høgst ulike lærer tek Bibelen til inntekt for sitt syn. Som nøkkel til si skriftforståing har lutherdomen vald vedkjenningsdokument frå kyrkja sine fyrste århundre når det gjeld treeiningslæra og kristologien. Men dei har vald skrifter frå 1500-talet når det gjeld rettferdiggjeringa. Skrifta er altså ikkje «åleine», men vert lesen i lys av den kyrkjelege overleveringa.

Ein av dei store lutherske teologane frå reformasjonstida, Martin Chemnitz, opererer med åtte ulike bruk av ordet «tradisjon». Av desse 8 meiningane, er det berre éi der reformasjonen protesterte mot det katolske synet. Les Dagen-redaktør Arthur Berg sin artikkel «Skrift og tradisjon i protestantismen» i Festskrift til Carl Fr. Wisløff (På Ordets grunn), Oslo 1978.

I det lutherske vedkjenningsskriftet «Konkordieboka» inngår ein lang katalog med sitat frå oldkyrkjelege konsil og forfattarar frå Aust og Vest, som Athanasios, Kyrill, Ambrosius, Basilius den store, Augustin, Johannes Damascenus, Krysostemos og mange andre. Sameleis argumenterer også Confessio Augustana.

Ingen må difor vise frå seg dei økumeniske kyrkjemøta eller dei oldkyrkjelege fedrane. Desse gjorde teologiske vedtak og greidde ut om korleis kristne læresetningar er å forstå til alle tider. Dei bygde læra si på Skrifta, men utleidde, tydeleggjorde og brukte Skrifta i møte med nye tiders utfordringar. Skriftene deira er så blitt brukte av kyrkja i århundra etterpå for å grunngi lærestandpunkt. Slik har t.d.den lutherske tradisjonen kome istand.

Skrifta skal normere tradisjonen, og tradisjonen lærer oss å lese Skrifta. Slik er også Den nordisk-katolske kyrkja sin teologi, grunnfesta i den udelte kyrkja si tru.

fr. Ottar Mikael Myrseth, prest i st. Olav kyrkje, Ålesund. Innlegget stod også på trykk i DagenMagazinet 14. februar 2011.

Eksisterer Gud?

Dette spørsmålet virker kanskje som et spørsmål som handler om å tro på Gud eller ikke tro på Gud. For å slå det fast med en gang – jeg tror på Gud og at Jesus har vist meg hvem Gud er. Jeg er sogar en dedikert kristen, som praktiserer troen så godt jeg kan.

Likevel; jeg lurer på om spørsmålet «Eksisterer Gud?» egentlig er et narrespørsmål, på linje med det klassiske «Kan Gud skape en så stor stein han ikke selv kan løfte den?» For begge disse typer spørsmål, målbærer en overbevisning om at menneskets egen tanke kan sette Gud på linje med andre ting som eksisterer, og språklig behandle og tenke om Ham slik vi tenker om hvasomhelst annet her i verden. Hvis vi sier at «Gud eksisterer», så kan han også bevises, slik som vi beviser eksistensen til andre ting her i verden.

Problemet er at mennesket ikke har denne makten over Gud, verken til å bevise eller avkrefte. Som tilsvar på alle våre gudsbevis kan ateisten erklære så kjekt at «Gud er død» og at «Gud bare er et speilbilde av menneskets egne tanker» osv… Men den levende Gud, Den helt andre, denne Gud kan ikke noen ateist ærklære for død, nettopp fordi vi ikke har verktøyet for å destruere den Gud som er utenfor vår rekkevidde – utenfor språket, utenfor tanken.

Tilbake til utgangspunktet: Eksisterer Gud? For meg er spørsmålet irrelevant. Eksistens er et menneskelig begrep. Det at det finnes en kristen praksis og tradisjon som forkynner at Jesus er kommet til verden for å frelse oss og at Jesus viser hvem Gud er gjennom sine handlinger, er nok: «Din nåde er meg nok». Når kun Jesus er vår vei, vår sannhet, vårt liv, da kan vi overbevise også andre om at Kirken er troverdig. Ikke gjennom språklige beviser for eksistens, men gjennom å leve i den nåde vi har fått, midt i denne verdens forvirrende mangfold av meninger og sannheter. Det å leve som kristen er en misjon i seg selv, for Kristus-lyset skinner gjennom hver den som hører til hos Ham.

Fr. Johannes Hvaal Solberg, prest i Trondheim

Munken og røvaren

Det vart fortalt om Abba Pafnutius (som levde på 300-talet) at han ugjerne drakk vin. Ein dag, då han gjekk på vegen, møtte han ein gjeng røvarar som drakk vin. Leiaren for banden kjende til Pafnutius og visste at han ikkje drakk vin. Når han såg kor sliten munken var, helte røvaren eit krus med vin. Han lyfte sverdet og sa: «Drikk dette, elles drep eg deg». Så den gamle mannen, vel vitande om at han oppfylte Guds ord*, og for å vinna røvarens tillit, tok kruset og drakk. Etter dette sa røvaren: «Tilgje meg, abba, for eg har gjort deg ulukkeleg». Men munken sa: «Eg trur at takka vere dette kruset, vil Gud visa nåde mot deg no og i tidsalderen som kjem». Då sa røvaren: «Ha tillit til Gud om at frå no av skal ikkje eg skada nokon». På den måten greidde munken å omvenda heile banden; ved å gi opp sin eigen vilje til fordel for Guds vilje.

* Matt. 10,42: «Og den som gjev ein av desse små om det så berre er eit beger kaldt vatn fordi han er disippel – sanneleg, eg seier dykk: Han skal slett ikkje mista si løn.»

The sayings of the desert fathers

Sta. Sunniva kirkeblad – februar

Sta. Sunniva kirkeblad for februar er her. Last det ned, og send det gjerne vidare!