Økumenikken har brote laus!

Boka mi «Økumenikken har brote laus!» er no i butikken.

Boka er ei samling med satiriske tekstar og gjev eit bilete av vandringa mi frå yttarste karismatiske krinsar og fram til eg no er i Den nordisk-katolske kyrkja. På vaskesetelen står det slik:

Gjennom ei rekkje satiriske tekstar får både katolske og protestantiske, så vel som ortodokse og karismatiske krinsar, testa sine særeigne trekk mot forfattarens skarpe blikk og muntre penn. Sjølvutnemnde profetar, framstormande evangelistar og trusrørsla sine mange fikse idear blir òg brakt til treskeplassen. Ringside kan lesaren lett få kyrkjekaffien i vrangstrupen i møte med forfattarens eigne tankar om menneskelege lastar, klosterrørsle, moderne krosstog og eksorsisme.

Erfaringar frå si eiga trusvandring gjev forfattaren truverde og tekstane tyngde, og han skriv sjeldan friskt og humørfylt. Kombinasjonen gjer denne boka til eit artig – men viktig – innspel i dagens kyrkjedebatt der «økumenikken har brote laus».

Roy-Olav T. Øien er nordfjording busett i Bergen. Han er utdanna historikar og jobbar som lektor ved Åsane videregående skole. Øien har lang fartstid i karismatiske rørsler, men er i dag aktiv som subdiakon ved Den nordisk-katolske kyrkja.

Så løp og kjøp anten på www.efremforlag.no, send meg ein e-post eller bestill ho gjennom din lokale bokhandel. Det hadde også vore hyggeleg med ris og ros i kommentarfeltet.

Å leva i ruinane av kristendommen, del 2

Kristendommen i dei fyrste tusen åra forstod at teologar er folk som kjenner Gud, ikkje dei som har mest teoretisk kunnskap om han. Og den endringa av kva det vil seia å vera teolog var det som la grunnlaget for dei unike nyvinningane i vestleg kristendom frå 1100-talet og framover. Ideen om at ein kan tenkja seg fram til kven Gud er.
(…)
I NT står det ikkje «gå ut i all verda og argumenter godt», men omvend verda. Korleis gjer ein det? Ein kan berre omvenda verda dersom ein fyrst omvender seg sjølv. Berre slik kan me forandra verda. Det var slik dei kristne brakte det romerske imperiet som hedensk politisk struktur, til sin avslutning. Dei bad. Dei vart martyrar. Løysinga er, som i all tradisjonell kristendom, – ikkje eit sett filosofiske argument, det er eit syn som utviklar seg i vest og som definerer vestleg kristendom – det er at eg opphøyrer å elska meg sjølv, og elskar Gud av all mi makt, av heile hjarta og av alt mitt vit. Dersom eg gjer det vil eg forandra meg sjølv, og menneske rundt meg vil verta frelst.

Tristram Engelhardt

Å leva i ruinane av kristendommen, del 1

Den ortodoks kristne bioetikaren, filosofiprofessoren og forfattaren Tristram Engelhardt kjem med mange interessante tankar i dette intervjuet. Kva skjedde med den opphavelege kristendommen, er blant spørsmåla som vert teke opp.

Eg tenkjer på meg sjølv som vestleg ortodoks. Ortodoks kristendom har begge lungene inntakt sidan han har både austleg og vestleg ritus. Det som gjer ortodoks kristendom så ulik frå andre formar for kristendom, er at han lever i tankesettet frå dei heilage fedrane. Som ortodokse kristne kunne me gått rett inn i ei preike frå ein av fedrane frå oldkyrkja og alt ville gi fullgod meining. Det er ikkje lenger tilfellet med dei andre vestlege formane for kristendom. Der er ei framandgjering frå kyrkja sitt opprinnelege tankesett.

(Framhald fylgjer)

Tristram Engelhardt

Åndelege gåver

Dei som får det privilegiet å verta Guds born og har Kristus strålande fram frå innsida, vert styrt av ulike kvalitetar ved Den Heilage Ande og halden oppe av nåde i dei løynde roma i hjartet. Dei tilsynelatande gledene i verda kan ikkje samanliknast med opplevinga av guddommeleg nåde i sjela.

St. Makarius av Egypt

Vegen mot frelse

Mange av fedrane, til dømes heilage Serafim av Sarov, heilage Siluan av Athos, fader Sofrony, men også heilage Antonius den store lærer dette: Det fremste teiknet på om me har framgang på vegen mot frelse eller ikkje, er korleis me er mot andre. Dersom me viser godleik, audmjukheit, kjærleik, glede og tilgjeving mot andre, så syner det klart at me let Den Heilage Ande i oss få styra over oss og forandra oss. Men dersom me konstant er fylte av bitterheit, sinne og ei kritisk og utilgivande ånd – dersom me ikkje behandlar andre som skapte i Guds bilete, så står me Den Heilage Ande i mot, og har ikkje framgang på vegen mot frelse.

Fader James Early

Fjernsyn

Ikkje sitt limt til tv-skjermen. Vakta dykk mot den fremste eksponenten for masse-forblinding.

Fader Epiphanios av Athen

Det ondes problem på to minutt

Kunnskapsdepartementet i (hovudsakleg ortodokse) Makedonia har laga ein informasjonsfilm om det vondes problem.

Be like mange timar som du les

Det er ein passasje i boka «Ei pilgrimsreise til Dzhvari» der ei mor og sonen hennar dreg på pilgrimsferd til eit kloster i Georgia. Kvinna er oppvakt og intelligent, og ein relativt nyomvendt ortodoks kristen (frå å ha vore vantru). I ein samtale med abbeden spør ho nokre spørsmål om ein passasje i ei bok av Maximus bekjennaren.Abbeden svarar uroleg: «Har du lese i fedrane?» Ho svarar bekreftande på dette. Han er bekymra for at ho kan ha skada seg ved dette. «Du bør aldri lesa fleire timar på ein dag enn du ber», er hans oppfordring.

Han er uroleg for at ho kan koma til å verta ubalansert – der kunnskapen som fyller sinnet hennar veg tyngre enn kunnskapen som fins i hjarta hennar. Slik kunnskap oppnådd utan askese (bøn, faste, omvending etc) er den kunnskapen som St. Paulus åtvarar mot når seier «Kunnskap blæs opp» (gjer oss stolte). Det er på inga måte ei fering av uvitenheit, men heller ei djupare diagnose av kva form for uvitenheit som forgiftar våre sjeler.

Eg har kjent briljante menn og kvinner, med grader frå ulike prestisjetunge institusjonar, ja, med grader i ulike kristne spesialfelt, som har hatt mindre kunnskap om Gud enn min gjennomsnittlege katekumen. Nettopp «kunnskapen» desse åtte reduserte sjansen deira for å oppdaga si eiga uvitenheit og koma til kunnskap om sanninga. Igjen, kunnskap som ikkje er i følge med askese er farleg – uansett om det dreier seg om kunnskap av akademisk eller mystisk art. Me kan ikkje kjenna Gud og samtidig ikkje likna på Han til ein viss grad. Det å verta forandra til Hans bilete er i seg sjølv eit resultat av sann kunnskap. Dette er årsaken til at skriftene seier «på fruktene skal du kjenna dei» Dersom nokon påstår å ha kunnskap om Gud, men ikkje lever i samsvar med Kristi bod, så veit me at det me høyrer stort sett er bedrag.

Så kva skal me gjera?

Først av alt så burde me be, fasta, omvenda oss frå våre synder, søka å tilgi våre fiendar, og gjera godt mot alle som er rundt oss. Desse er klare påbod i skrifta. Gjer me det, vil Gud gi oss nåde og forandra hjarto våre, slik at me får sann viten. Fedrene sine skrifter er stort sett skrive av heilage menneske. Me vil ikkje greia å forstå dei utan at me sjølv prøver å verta heilage. Alt dette, sjølvsagt, tek tid og er vanskeleg. Men me snakkar då om røyndomen og vår frelse – ikkje berre å få tilgang til endå meir informasjon. Les meir her.

Fader Stephen Freeman

Humor i klosteret 1

Ein viss ung munk kom og spurde ein eldste: «Fader, må eg no forsaka verda fullstendig?»

«Frykt ikkje», svara den eldre munken, «dersom du verkeleg lever eit sant kristent liv, så vil verda umiddelbart forsaka deg».

Ukjend

Fanden foretrakk fiksjon

Når kristne forfattere forsøker å forklare hva det betyr at Satan gjorde opprør mot Gud og ble styrtet ned fra himmelen, peker de noen ganger på at Satan foretrakk en uvirkelig verden der han selv holdt i trådene, fremfor en virkelig verden der all ære tilhører Gud. Det er ingen dårlig definisjon av ondskapens innerste vesen. Den innebærer også at det ikke finnes noen godhet som ikke er kroppslig, realistisk og lokalt forankret.

Jeg lurer på om dette er nøkkelen til å forstå hva som skjedde da Jesus ble fristet til å tilbe Satan – i bytte med «alle verdens riker og deres herlighet». Det dreier seg ikke om at Satan eier alle riker i den virkelige verden slik at han kan overdra dem. Alle Jesu fristelser går ut på å ty til magi i stedet for å arbeide med den virkelige verden som råmateriale. Visst inngår under i Jesu oppdrag, men aldri som erstatning for det vanskelige materielle arbeidet med å gi mennesker et nytt syn på Gud – aldri som erstatning for kjærlighetens kroppslige pris, som når sitt høydepunkt på korset. Satan vil at Jesus skal gjøre felles sak med ham i en verden der årsak og virkning ikke betyr noe, i magiens verden. Jesus nekter. Han er fast bestemt på å bli værende i ørkenen med dens sult og kjedsomhet, bli værende i menneskers verden med dens kamp og farer. Han nekter å tvinge og manipulere mennesker til tro. Tro kan bare leves ut av personer, og personer lever ikke i en trylleverden. Les meir her.

Erkebiskop Rowan Williams i magasinet Strek.